Jak wybrać dobrego architekta do projektu indywidualnego?

To pytanie powinien zadać sobie każdy inwestor, który planuje zlecić architektowi projekt indywidualny swojego wymarzonego domu. Kupno gotowego projektu z Internetu nie ma większego sensu, ponieważ w większość przypadków i tak będzie konieczność dopłaty za dostosowanie projektu do swoich potrzeb.

Zatem na co należy zwrócić uwagę przy wyborze architekta, który ma wykonać indywidualny projekt domu?

Jest kilka zasad, o których warto wiedzieć.

Spotkaj się z kilkoma architektami

Nie należy decydować się na pierwszego lepszego architekta, ze względu na cenę czy to, że znajomi kogoś polecili. Nie każdy znajomy ma wystarczającą wiedzę, żeby ocenić czy nie było możliwości, żeby projekt wykonać lepiej.

Należy spotkać się z kilkoma architektami, porozmawiać z nimi, zadawać pytania i słuchać co mówią. Czy przedstawiają różne możliwości i omawiają ich wady i zalety? Czy mówią o możliwości zastosowania różnych technologii i rozwiązań? Czy jest tzw. chemia i wspólny język między wami? Czy dany architekt wzbudza Twoje zaufanie? Zwracaj uwagę czy podchodzi do tematu projektowania z pasją i zaangażowaniem.

Architekt czy konstruktor?

Dowiedz się, czy rozmawiasz z architektem czy z inżynierem budownictwa (konstruktorem). Program studiów na obu kierunkach jest zupełnie inny, i to architekt jest od projektowania budynku uwzględniając przy tym potrzeby inwestora, uwarunkowania działki i otoczenia, a co ważniejsze ma poczucie estetyki oraz wrażliwość na proporcje.

Konstruktor jest ważnym ogniwem w projekcie budowlanym, jednak jego zadania są zupełnie inne. Jego rolą jest projekt samej konstrukcji, wszelkie obliczenia oraz dobór rozwiązań konstrukcyjno-materiałowych, dzięki którym inwestorowi nic nie spadnie na głowę. Nie ma on jednak pojęcia na temat różnych aspektów funkcji mieszkania, ani praktycznych rozwiązań dla komfortowego użytkowania domu przez mieszkańców. Podobno są konstruktorzy, którzy zwracają uwagę na takie rzeczy… nikt jednak takiego osobiście nie zna.

Poproś o portfolio

Sprawdź czym może się pochwalić dany architekt. Czy podoba ci się estetyka i jakość projektów, które prezentuje? Czy czujesz, ze będzie potrafił stworzyć coś wyjątkowego?

Być może jeszcze ważniejsza rzecz, zapytaj czy architekt może się pochwalić realizacjami swoich projektów, które można zobaczyć na żywo. Jak wiadomo, papier przyjmie wszystko.

Szukaj wśród architektów w okolicy

Dostępność architekta w trakcie prac budowlanych jest dosyć ważna, ponieważ nigdy nie wiadomo jakie problemy mogą się pojawić w trakcie samej budowy.

Dopytaj, czy architekt będzie dostępny w razie pojawienia się wątpliwości. Ważne jest, aby mieć możliwość zadawania krótkich telefonicznych pytań podczas budowy domu. Najlepiej jednak, gdy jest możliwość nadzoru autorskiego, co jest dodatkowo płatne, więc warto na samym początku zapytać o koszty.

Projekt budowlany „na pozwolenie” czy coś więcej?

Przed wyborem architekta, dowiedz się jak szczegółowo będzie wykonany projekt. Czy będzie to projekt wykonany tylko na potrzeby pozwolenia na budowę, czyli podstawowy projekt budowlany? Zdecydowanie takiego nie polecamy. Co prawda jest on tańszy, jednak ilość generowanych problemów, dodatkowych kosztów oraz opóźnień w budowie nie są tego warte.

Jak to powinno wyglądać? Dobry projekt indywidulany powinien zawierać dużo więcej, niż standardowy projekt budowlany na potrzeby „pozwolenia w urzędzie”. Niektórzy architekci nazywają taki projekt Budowlanym Plus albo Projektem Wykonawczym. Nazwa nie ma znaczenia, ważne aby projekt zawierał pewne elementy. Rysunki powinny być wykonane w odpowiedniej skali, najlepiej 1:75, dzięki czemu są one większe, bardziej czytelne i dokładnie zwymiarowane. Zwymiarowane powinny być także otwory okienne oraz drzwiowe.

Projekt indywidualny powinien zawierać odpowiednia ilość przekrojów budynku. Przekrojów powinno być taka ilość, aby wykonawcy nie mieli żadnych wątpliwości jak wykonać wszelkie niestandardowe elementy budynku. Projekt powinien zawierać również rysunki wszelkich detali zastosowanych rozwiązań w projekcie.

Kolejna ważna kwestia to szczegółowy projekt konstrukcyjny. Powinny się w nim znaleźć rysunki zbrojenia wszystkich elementów konstrukcyjnych od fundamentów, poprzez stropy, belki, słupy, aż po dach. Najlepiej wraz z zestawieniem stali i więźby dachowej.

Czy projekt będzie dopasowany do budżetu?

Podczas spotkania z architektem należy ustalić budżet, jaki jest przeznaczony na budowę domu. Architekt powinien się dostosować do takich wytycznych. Ustaloną kwotę najłatwiej zweryfikować wykonując kosztorys szacunkowy. Taki kosztorys ma swoją granicę błędu, pozwoli on jednak określić czy przykładowo stan deweloperski uda się wykonać w kwocie 300 tys. zł czy 600 tys. zł. W przypadku, gdyby kosztorys ujawnił znaczne przekroczenie założonego budżetu, jest możliwość dostosowania projektu w celu obniżenia kosztów budowy.

Zapytaj podczas pierwszego spotkania, czy architekt wykonuje kosztorys.

Grunt to dobry początek

Zwróć uwagę na to w jaki sposób architekt zaczyna swoją pracę. Jeżeli na początku współpracy zaczyna od słów: „proszę wybrać jakiś gotowy projekt, a my go przerysujemy i trochę przerobimy”, to jest to jedna z gorszych rzeczy jakie może usłyszeć inwestor od architekta i nie świadczy to zbyt dobrze o jakości jego usług. Pomijając fakt, że jest to niezgodne z ustawą o prawie autorskim, inwestor który zamawia indywidualny projekt, powinien otrzymać usługę, która polega na zaprojektowaniu domu od zera uwzględniając wszystkie jego indywidualne potrzeby.

Tak naprawdę, najważniejsza jest szczegółowa analiza potrzeb inwestora. Zapytaj, jakich informacji architekt potrzebuje, aby zacząć projekt. Dobrze, aby biuro projektowe posiadało własną ankietę z pytaniami, dotyczącymi potrzeb i przyzwyczajeń przyszłych użytkowników. Inwestor powinien także pokazać przykładowe zdjęcie z inspiracją, tak aby nie było wątpliwości w jakim kierunku ma zmierzać projekt. Każda pracownia architektoniczna ma swój indywidualny sposób na taką analizę, warto więc się dowiedzieć wcześniej w jakich standardach pracuje.

Dobrze by było, aby architekt dociekał, jakie drzwi wewnętrzne preferuje klient, zasłony czy rolety, czy marzy mu się wyspa w kuchni, jakiej minimalnej wielkości musi się znaleźć łóżko w sypialni, czy preferuje garderobę osobno czy w sypialni, czy w łazience ma się znaleźć i prysznic i wanna, czy toaleta dla gości ma być osobno, i tak dalej i tak dalej.

Nie tylko wnętrze się liczy

Wnętrze jak i układ funkcjonalny domu jest bardzo ważny, jednak dobry architekt nie zapomina o otoczeniu. Przed rozpoczęciem pracy, powinien udać się na wizję lokalną lub jeżeli z jakiś powodów, nie ma takiej możliwości, powinien poprosić inwestora o wykonanie dokładnej dokumentacji fotograficznej z okolicy. Powinien on uwzględnić w projekcie charakter sąsiedztwa, widoki, kierunki świata, ukształtowanie terenu oraz te niezbyt ciekawe elementy, od których należałoby się odgrodzić.

Dlaczego projekt domu powinien uwzględnić projekt wnętrz?

Projekt indywidualny domu bez jednoczesnego projektu wnętrz, a dokładnie układu funkcjonalnego z rozrysowanymi wszystkimi meblami i sprzętami w skali z uwzględnieniem wszystkich zasad funkcjonalności i ergonomii, nie ma właściwie sensu.

Projekt wnętrz nie musi oczywiście zawierać w sobie doboru wszystkich materiałów, okładzin, konkretnym modeli mebli czy wizualizacji, ale powinien uwzględnić układ wszystkich pomieszczeń z rozrysowanymi meblami, pokazany na rzucie poziomym.

Ktoś może powiedzieć, że przecież od takiej aranżacji jest przecież projektant wnętrz i zajmie się tym w późniejszym etapie. Zgadza się, zrobi on w kolejnym kroku projekt wnętrz uwzględniając wszystkie szczegóły, jednak gdy przykładowo klient marzy o wyspie w kuchni, a gabaryty pomieszczenia na to nie pozwolą, to jedyne co pozostaje to przestawianie ścian… o ile nie są to ściany nośne. Takich przykładów może być wiele, więc dlatego jest to takie ważne.

Instalacje elektryczne i sanitarne

Czy instalacje elektryczne i sanitarne powinny znaleźć się w takim projekcie? Temat dla niektórych kontrowersyjny. Odpowiedź brzmi... tak, instalacje powinny znaleźć się w projekcie, tylko że, aby miało to sens, powinny być dostosowane do aranżacji wnętrz, a nie tylko „przykładowo”. Dlatego tak ważna jest synchronizacji projektu budowlanego z projektem wnętrz, a przynajmniej precyzyjnie określonym układem funkcjonalnym.

Po co nam projekt instalacji? Dzięki temu, na etapie wylewania fundamentów ekipa budowlana przygotuje od razu przejścia dla instalacji, dzięki czemu możesz unikniemy niepotrzebnego kucia i uszkodzenia przy tym izolacji.

Kolejna ważna rzecz, wiemy od razu jakie jest zapotrzebowanie na energię cieplną budynku. Dzięki temu wiadomo jaka jest potrzebna moc pompy ciepła, kotła czy innego systemu ogrzewania, i nie przepłacimy w sklepie za piec o zbyt dużej mocy, bo taki akurat zaproponowali nam w sklepie.

Elewacja, czyli wizytówka domu

Elewacja jest wizytówką domu oraz elementem, który jako pierwszy rzuca się w oczy. Wpływa w znacznym stopniu na odbiór całego budynku. Elewacją można zrobić efekt „wow”, jak i w drugą stronę, może oszpecić nienajgorszą bryłę budynku.

W przypadku projektu indywidualnego, architekt powinien pokazać możliwości materiałowe, inspiracje i omówić z inwestorem, w jakim kierunku powinien zmierzać wygląd elewacji. Wpływ na odbiór budynku ma wszystko, od koloru dachu, ścian, stolarki po użyte materiały.

Pewność, a nie domysły

Przed rozpoczęciem budowy domu należy zasięgnąć po opinię geotechniczną. Jest to podstawa, i jeżeli podczas rozmowy architekt twierdzi, że jest inaczej należy się z nim pożegnać. Koszt takich badań jest stosunkowo niewielki, a dzięki nim otrzymujemy podstawowe informacje na temat gruntu, na którym ma stanąć dom. Dowiemy się między innymi o tym, jaki jest poziom wód gruntowych oraz jakie warstwy gruntu z podaną głębokością, grubością warstwy, zagęszczeniem, plastycznością, wilgotnością, gęstością i spójnością znajdują się pod powierzchnią. Pomaga to uniknąć wpadki, ponieważ grunty są różne, i nie warto ryzykować.

Dobra wyobraźnia to nie wszystko

Warto zobaczyć budynek w formie modelu 3D lub najlepiej na wizualizacji. Czasami wydaje nam się jak coś będzie wyglądało, rzeczywistość jednak może okazać się zupełnie inna. Dobrze jest zweryfikować więc nasze wyobrażenia. Łatwiej też jest wyłapać błędy projektowe, które zostały przeoczone na rysunkach 2D.

I dlatego właśnie, dobrą praktyką jest, aby architekt przedstawił inwestorowi przestrzenną bryłę budynku. Zapytaj koniecznie, czy wizualizacje są wachlarzu jego usług.

Podpisz umowę

Niby oczywiste, ale należy o tym wspomnieć. Wszystkie warunki i zakres prac projektowych powinny być szczegółowo opisane w umowie. Nie daj się namówić na ustalenia „na gębę”.

Bądź stanowczy

Jasno komunikuj o swoich oczekiwaniach i wymaganiach wobec projektu swojego wymarzonego domu. Bądź zdecydowany i stanowczy, nie daj się zwieźć na miłe słówka i przyjacielską atmosferę. Mów otwarcie, kiedy tylko coś ci się nie podoba.

Jakie błędy może popełnić architekt?

No dobrze, architekt wybrany… ale co może pójść nie tak? Wybierając pierwszego lepszego architekta, narażamy się na niepotrzebne nieprzyjemności, nieplanowe koszty oraz na mieszkanie w niefunkcjonalnym domu czasami nawet do końca życia.

Najczęstsze błędy w architekta:

– brak trójkąta roboczego w kuchni, czyli poprawnie zaprojektowanej, funkcjonalnej kuchni

– wejście do kuchni w zbyt dużej odległości od drzwi wejściowych do domu

– spiżarnia zlokalizowana na ścianie południowej budynku (będzie się niepotrzebnie nagrzewać)

– stół w jadalni usytuowany w taki sposób, że nie da się swobodnie rozsunąć stojących przy nim krzeseł

– zbyt mała łazienka na sprzęty i armaturę, jakie inwestor chciałby mieć

– drzwi do łazienek otwierane do środka

– elementy takie jak meble czy sprzęty, rozrysowane na rzutach w zbyt małej skali, przez co inwestor ma wrażenie, że do salonu wejdzie siedmioosobowy narożnik, a w rzeczywistości zmieści się sofa dla 3 osób (częsta sztuczka deweloperów, którzy chcą zwiększyć sprzedaż swoich nieruchomości )

– odwrotna sytuacja, duże poddasze, a w nim wrysowane meble w zbyt dużej skali, tak aby dobrze to wyglądało na rzucie

– aranżacja wrysowana „przykładowo”, bez konsultacji i dostosowania jej do potrzeb inwestora

– całkowity brak wrysowanej aranżacji wnętrz w projekcie

– zbyt ciasne przejście przy łóżku

– kolizja otwartych drzwi w pomieszczeniach

– brak dostosowania projektu dla osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim, pomimo, że dom będzie zamieszkiwała osoba niepełnosprawna

– zbyt duża ilość korytarzy

– pomieszczenia rozmieszczone nieergonomicznie

– brak garderoby czy łazienki blisko sypialni

– nieprzemyślany układ okien z orientacją głównie na północ

– nie ma możliwości zamontowania w estetyczny sposób karniszy na firanki, z powodu belki konstrukcyjnej usytuowanej w okolicach okna

– brak przejścia do garażu z domu

– nie można zamontować segmentowej lub rolowanej bramy garażowej, z powodu wystającej belki konstrukcyjnej czy też zbyt małą ilością miejsca nad nadprożem bramy

Architekt powinien cechować się empatią i wczuć się w potrzeby inwestora. Powinien być dociekliwy, zadawać pytania i podsuwać najbardziej optymalne rozwiązania. Niestety niekompetentnych architektów jest sporo, dlatego warto poświęcić czas, aby znaleźć architekta z wiedzą, doświadczeniem i pasją, czego wam właśnie życzymy!